Heeft mijn kind autisme? Zo herken je een autismespectrum(stoornis) bij je kind

Als ouder wil je het beste voor je kind. Wanneer je merkt dat je kind anders reageert op situaties dan andere kinderen, kan dit zorgen oproepen. In deze blog gaan we in op wat autisme is, welke symptomen vaak voorkomen en hoe je de eerste stappen kunt zetten om duidelijkheid te krijgen.

Wat is autisme?

Autisme of een AutismeSpectrumStoornis (ASS) is officieel een ontwikkelingsstoornis die invloed heeft op hoe je kind communiceert en omgaat met de wereld om hem/haar heen. De term 'spectrum' wordt gebruikt om aan te duiden dat de gedragskenmerken en de ernst ervan sterk kunnen variëren. Dat betekent ook dat het niet altijd duidelijk is of je kind nu wel of niet aan voldoende criteria van autisme voldoet. Daarom is een professioneel diagnostisch onderzoek zo belangrijk.

Gezien de gedragskenmerken van autisme in meer of mindere mate kunnen voorkomen, is het beter om te spreken over neurodiversiteit dan over een stoornis. Want kinderen die wel duidelijk een aantal gedragskenmerken van autisme vertonen, maar onvoldoende om officieel tot de diagnose van autisme te leiden, hebben ook een eigen opvoedingsvraag en specifieke talenten en behoeften. Alle kinderen zijn uniek. Bovendien doet een stoornis vermoeden dat autisme alleen maar tot beperkingen leidt, en dat klopt natuurlijk niet. Kinderen met autisme hebben vaak ook talenten of manieren van denken en zijn die hen uniek maken. De uitdaging bestaat erin om hen beter te leren begrijpen. 

Autismegedragskenmerken bij kinderen

Het herkennen van autisme of gedragskenmerken van autisme is vaak moeilijk omdat elk kind uniek is en het ontwikkelingstempo van (jonge) kinderen sterk kan verschillen. Bovendien komen bepaalde gedragskenmerken soms ook afzonderlijk voor zonder dat ze kaderen binnen een algemeen beeld van autisme.Toch zijn er enkele veelvoorkomende gedragskenmerken van autisme waarop je als ouder kunt letten:

Communicatie en sociale interactie

Enkele voorbeelden:

• Je kind heeft moeite met oogcontact maken
• Je kind lijkt ongeïnteresseerd in het spelen met andere kinderen
• Je kind begrijpt sociale cues niet goed of houdt te wenig rekening met de context
• Een vertraagde spraakontwikkeling of helemaal niet praten
• Herhalen van woorden of zinnen (echolalie)
• Moeite met het beginnen of onderhouden van een gesprek

Gedrag en interesses

Enkele voorbeelden:

• Herhalende bewegingen, zoals fladderen met de handen of wiegen
• Nood aan specifieke routines en stress bij veranderingen
• Intense focus op bepaalde onderwerpen of objecten
• Hooggevoeligheid voor drukte of aan bepaalde kledingstoffen

Handelingsgericht diagnostisch onderzoek naar autisme bij je kind

Als je vermoedt dat je kind gedragskenmerken van autisme heeft, is het belangrijk om een gespecialiseerd psychodiagnostisch centrum te raadplegen waar in teamverband wordt gewerkt. 

Vermits autisme een klinische (gedrags)diagnose is, zijn 'testen' onvoldoende om een deskundige diagnose te kunnen stellen. Je kind laten 'testen' op autisme is dus eigenlijk een beetje een verkeerde uitdrukking en een 'autismetest' waaruit blijkt of je kind al of niet autisme heeft, bestaat ook niet. Een goed diagnosetraject is klinisch en handelingsgericht dwz. leidt tot handvaten om je kind te kunnen helpen en niet alleen autisme 'vast te stellen'. Een goed handelingsgericht diagnostisch traject bestaat minimum uit de volgende elementen:

1. Gedragsstudie over de ontwikkeling van je kind vanaf de geboorte

2. Observatie: Een specialist observeert je kind en evalueert het gedrag

3. Klinische interviews: Ouders, leerkrachten of andere betrokkenen delen hun observaties en zorgen, waarbij er specifieke aandacht is voor handelingsgerichte informatie en toetsing van subjectieve percepties. Het 'afvinken' van kenmerken is om meerdere redenen geen goede diagnostiek. 

4. Genormeerde onderzoeksinstrumenten: Verschillende onderzoeksinstrumenten om de ontwikkeling van je kind in kaart te brengen op het vlak van communicatie, sociale interactie, executieve functies en cognitieve denkstijlen en vaardigheden. Vragenlijsten zijn geen echte diagnostische instrumenten en hebben enkel een screenende waarde.

Wat kun je zelf doen als ouder?

• Zoek informatie: Lees boeken of artikelen over autisme om de leef- en denkwereld van je kind beter te begrijpen en bezoek enkele goede websites. Je vindt goede websites bij 'interessante links' op onze website. Het kennen van de nuances van autisme kan je helpen om beter voorbereid te zijn en gerichte ondersteuning te bieden.

• Zoek ondersteuning: Neem contact met de school, het CLB, je huisarts of een kinderpsycholoog voor advies. Zij kunnen je vaak wel doorverwijzen naar gespecialiseerde hulp.

• Praat met andere ouders: Zoek contact met andere ouders van kinderen met autisme. Supportgroepen kunnen een bron van steun en kennis zijn.

• Zorg voor structuur in het gezin: Kinderen met autisme gedijen goed in een gestructureerde omgeving. Probeer een dagelijkse routine aan te houden en bereid je kind voor op eventuele veranderingen.